BĄDŹ NA BIEŻĄCO Aktualności

Zmieniające się przepisy oraz różne praktyki przewoźników, jakie można zaobserwować na rynku sprawiają, że temat drukarek fiskalnych dla samochodowego transportu pasażerskiego  wciąż znajduje się w kręgu zainteresowań firm transportowych. Postanowiliśmy przybliżyć najważniejsze zagadnienia z nim związane.

Kto musi posiadać drukarkę fiskalną z funkcją bileterki?

Każdy przewoźnik, chcący organizować przewozy samochodowe w transporcie pasażerskim musi zaopatrzyć się w drukarki fiskalne przeznaczone do transportu pasażerskiego, tzw. „bileterki”. Źródłem przepisów jest art. 111 pkt 1 ust 3d  Ustawy o podatku od towarów i usług (potocznie zwanym VAT) który mówi, że jeśli dla danego rodzaju czynności przewidziane są kasy rejestrujące o zastosowaniu specjalnym (a takimi kasami są bileterki) to podatnik jest obowiązany stosować te kasy. Podobnie sprawa ma się z aptekami które zobowiązane są do stosowania kas o zastosowaniu specjalnym.

Część przewoźników nie zdaje sobie sprawy z tego, że do transportu pasażerskiego nie wystarczy zwykła kasa fiskalna, ale musi być to kasa o zastosowaniu specjalnym – czyli w tym przypadku bileterka. Istnieje tylko jeden wyjątek, opisany w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących z dnia 4 listopada 2014r. (obowiązującego do 31 grudnia 2016r.), którym jest komunikacja miejska, zwolniona całkowicie z obowiązku sprzedaży przez kasy fiskalne.

Jakie drukarki można stosować w autobusach i kasach biletowych?

Przede wszystkim drukarka fiskalna z funkcją bileterki musi spełniać kryteria techniczne, zapisane w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 27 sierpnia 2013 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące.

Istotną rzeczą, wynikającą z przywołanego rozporządzenia jest fakt, iż drukarka fiskalna „bileterka” musi posiadać możliwość rozliczania ulg ustawowych, niezależnie od tego, czy przewoźnik rozlicza takie , czy nie:

Art. 17 pkt 5 rozporządzenia mówi, że Kasy przeznaczone do prowadzenia ewidencji przy świadczeniu usług w zakresie transportu pasażerskiego mogą posiadać jeden wyświetlacz dla operatora i kupującego oraz muszą posiadać funkcję rejestracji i naliczania dopłat do przewozów w podziale na poszczególne kategorie ulg ustawowych, a także funkcję sporządzania dobowych i miesięcznych raportów dopłat do biletów ulgowych.

Pozostałe niezbędne funkcje kas fiskalnych, takie jak konieczność prawidłowego ewidencjonowania danych dotyczących zawieranych transakcji, w tym wysokości uzyskiwanego przez podatnika obrotu i kwot podatku należnego, opisane są w art. 111 ust. 6a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054).

Posiadanie przez drukarkę powyższych funkcji potwierdza się za pomocą certyfikatu homologacji. Od 1 września 2011 r. wydaje go Prezes Głównego Urzędu Miar, który wykonuje zadania w zakresie potwierdzania spełniania przez kasy rejestrujące funkcji, kryteriów i warunków technicznych, którym muszą one odpowiadać. Wcześniej te same zadania spełniało Ministerstwo Finansów.

Proces homologacji wymaga od producenta złożenia pełnej dokumentacji, przekazania egzemplarzy kasy oraz zestawu pamięci fiskalnych, programu do odczytu pamięci fiskalnej i opcjonalnie nośników kopii elektronicznej oraz programu archiwizującego. Dokładne badanie przekazanych materiałów przez GUM ma zapewnić sprawne i zgodne z prawem działanie urządzeń.

Jaką drukarkę kupić?

Wraz z przejęciem przez GUM obowiązków związanych z wydawaniem homologacji, koszt uzyskania certyfikatu i trudności z tym związane urosły, co przyczyniło się do zniknięcia z rynku wielu mniejszych firm, zajmujących się produkowaniem kas fiskalnych. Z pewnością ma to wpływ na niewielką ilość dostępnych na rynku kas fiskalnych przystosowanych do obsługi sprzedaży biletów na przejazdy pasażerskie. Na szczęście jednak od pewnego czasu można znaleźć w sprzedaży nowe drukarki.

Do niedawna można było wybierać tylko między dwoma modelami drukarek, obecnie – w grudniu 2016 roku jednak na rynku funkcjonują cztery, posiadające  aktualną homologację. Są to Emar Printo Bus, Posnet Temo HS, Posnet Trio i Posnet TH230. Do 25 listopada 2016r. można było kupić również drukarkę Emar 105, jednak skończyła się dla niej homologacja, a co za tym idzie nie można kupić nowej kasy fiskalnej Emar 105.

Z pewnością warto wybrać drukarkę posiadającą, obok wymaganych ustawowo, funkcje dodatkowe, ułatwiające zakup biletów klientom oraz mniej uciążliwe dla kierowców i kasjerek. Nowo wprowadzone modele drukarek posiadają niedostępne wcześniej udogodnienia; umożliwiają sprzedaż biletów za pomocą smartfona lub tabletu, posiadają możliwość wykonania kopii elektrycznej z drukarki stacjonarnej i są dużo mniejsze i wygodniejsze od starszych modeli.

Mimo tego, że wybór nie jest duży, można obecnie znaleźć model dopasowany do swoich potrzeb, a pojawienie się konkurencji na rynku z pewnością będzie sprzyjać korzystnym dla przewoźników zmianom.

Dlaczego urządzenie fiskalne dla transportu pasażerskiego musi być bileterką?

Przepisy podatkowe

Firmy przewozowe świadczą usługi, dla których ustawodawca przewiduje bardziej rygorystyczne metody ich ewidencji.

Art. 111 pkt 3d ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r. poz. 710 z późn. zm.) stanowi:

W przypadku gdy dla danego rodzaju czynności, zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ust. 7a pkt 1, są przewidziane kasy rejestrujące o zastosowaniu specjalnym – podatnik jest obowiązany stosować te kasy.

Dla transportu pasażerskiego przewidziane są kasy o zastosowaniu specjalnym – są to bileterki. Używanie zwykłej kasy fiskalnej do sprzedaży biletów nie jest zgodne z prawem.

Warunki techniczne dla kas rejestrujących

§ 17 ust. 5 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 27 sierpnia 2013 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące (Dz. U. z 2013 r. poz. 1076) mówi, że: Kasy przeznaczone do prowadzenia ewidencji przy świadczeniu usług w zakresie transportu pasażerskiego mogą posiadać jeden wyświetlacz dla operatora i kupującego oraz muszą posiadać funkcję rejestracji i naliczania dopłat do przewozów w podziale na poszczególne kategorie ulg ustawowych, a także funkcję sporządzania dobowych i miesięcznych raportów dopłat do biletów ulgowych.

Zawartość biletu

Zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. – Prawo przewozowe (tekst jedn. Dz. U. z 2015 r. poz. 915, z późn. zm.), umowę przewozu zawiera się przez nabycie biletu na przejazd. Zgodnie z ust. 2, na bilecie umieszcza się co najmniej:

1) nazwę przewoźnika lub organizatora publicznego transportu zbiorowego,

2) relację lub strefę przejazdu,

3) wysokość należności za przejazd,

4) zakres uprawnień pasażera do ulgowego przejazdu.

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz. U. z 2013 r. poz. 363). § 10 ww. rozporządzenia dotyczy przewoźników pasażerskich. Określa on sposób ewidencji i obowiązkowy zakres minimalnych informacji drukowanych na paragonach wydawanych przez przedsiębiorców świadczących usługi transportu pasażerskiego.

§ 10 Paragon fiskalny drukowany przez kasę o zastosowaniu specjalnym przeznaczoną do prowadzenia ewidencji przy świadczeniu usług w zakresie transportu pasażerskiego zawiera co najmniej:

1) imię i nazwisko lub nazwę podatnika, adres punktu sprzedaży, a dla sprzedaży prowadzonej w miejscach niestałych – adres siedziby lub miejsca zamieszkania podatnika;

2) numer identyfikacji podatkowej podatnika (NIP);

3) numer kolejny wydruku;

4) datę oraz godzinę i minutę sprzedaży;

5) oznaczenie „PARAGON FISKALNY”;

6) oznaczenie „BILET” lub „OPŁATA DODATKOWA”;

7) rodzaj biletu;

8) tytuł ulgi w przypadku biletu ulgowego;

9) numer kursu;

10) nazwę przystanku początkowego i końcowego lub zakres ważności, lub okres ważności biletu;

11) cenę jednostkową usługi;

12) wartość ulgi w przypadku biletu ulgowego;

13) liczbę i wartość sumaryczną sprzedaży danej usługi, z oznaczeniem literowym przypisanej stawki podatku;

14) wartość rabatów lub narzutów, o ile występują;

15) wartość sprzedaży brutto i kwoty podatku według poszczególnych stawek podatku, po uwzględnieniu rabatów lub narzutów;

16) wartość sprzedaży zwolnionej od podatku;

17) łączną kwotę podatku;

18) łączną kwotę sprzedaży brutto;

19) oznaczenie waluty, w której rejestrowana jest sprzedaż, przynajmniej przy łącznej kwocie sprzedaży brutto;

20) kolejny numer paragonu fiskalnego;

21) imię i nazwisko posiadacza biletu w przypadku biletów okresowych imiennych;

22) logo fiskalne i numer unikatowy kasy.

Jak widać to co powinien zawierać bilet jest ściśle określone. Taką ilość informacji na bilecie mogą zapewnić właśnie bileterki. Mniejsza ilość informacji na bilecie negatywnie wpływa na prawa pasażerów. W przypadku reklamacji  i dochodzenia od przewoźnika roszczeń, niezbędne jest przedstawienie oryginału biletu (wg. § 5 ust. 3 rozporządzenia Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 24 lutego 2006 r. w sprawie ustalania stanu przesyłek i postępowania reklamacyjnego). W przypadku konieczności dochodzenia przez pasażera swoich praw przed innymi organami będzie on w trudnej sytuacji dowodowej. Zwłaszcza w przypadku, gdy z treści biletu nie wynika żadna trasa przejazdu. Ogranicza to możliwość skutecznej zmiany umowy przewozu jeśli chodzi o relację przejazdu. Brak na bilecie trasy przejazdu jest również problemem dla pasażerów, którzy skorzystali z innego środka transportu w zastępstwie za np. odwołany pociąg i będą chcieli w drodze reklamacji dochodzić zwrotu kosztów alternatywnego przejazdu.

Rozliczanie ulg ustawowych

W przypadku, gdy przewoźnik stosuje (ma taki obowiązek w świetle art. 18a ustawy o transporcie drogowym) i rozlicza z odpowiednim organem dopłaty do ulg ustawowych lakoniczne oznaczenia na biletach mogą powodować niewłaściwe ewidencjonowanie niektórych zniżek i narażać Skarb Państwa na straty. Kontrola przeprowadzona u takiego przewoźnika będzie prawdopodobnie skutkowała żądaniem zwrotu dotychczas wypłaconych dopłat do biletów ulgowych.